İnsan hakları, tüm insanların hiçbir ayrım gözetmeksizin eşit ve özgür yaşama hakkına sahip olmasıdır. Kanunlar karşısında herkes; cinsiyet, ırk, din, dil, ulusal veya toplumsal köken gözetmeksizin eşittir. Peki, her insanın sahip olduğu temel hakları ne kadar biliyoruz? Bu haklardan en önemlilerini sizler için derledik.
Yaşama ve eğitim hakkı
İnsan haklarının en kutsalı yaşam hakkıdır. Diğer tüm hakların varlığı bu hakka bağlıdır. İnsan hakları sözleşmeleri uyarınca herkesin yaşam hakkı yasalarca koruma altına alınmıştır. Yaşama hakkının ardından bir diğer önemli hak ise eğitim hakkıdır. Her insan eşit ve düşüncelerini özgürce ifade edebileceği bir eğitim ortamına layıktır ve bu hakkı sağlamak devletlerin en önemli görevleri arasında yer almaktadır.
Temiz çevre ve sağlık hakkı
1982'de kabul edilen T.C. Anayasası'nın 56. maddesine göre herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek, devletin ve vatandaşların görevidir. Sağlık hakkı ise bir insanın sahip olması gereken bir diğer önemli haktır. 1948 yılında kabul edilmiş olan ‘İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde sağlık hakkı tanımına yaşama hakkı ile birlikte yer verilmiştir. Tanıma göre her bireyin, kendisi ve ailesi için, refah ve sağlığı için; beslenme, barınma, konut edinme ve tıbbi bakım alma hakkı vardır.
Barınma ve beslenme hakkı
Barıma hakkı evde bulunma hakkıdır. Kanunlara göre, her insanın 18 yaşına kadar varsa ailesi ile eğer yoksa çocuk sığınma evi gibi yerlerde kalması gerekir. Barınma hakkı kişinin en temel hakkıdır. Beslenme hakkı ise; yeterli, güvenli, sağlıklı gıdaya sürdürülebilir bir şekilde ulaşma hakkını kapsar.
Korunma ve kişi dokunulmazlığı hakkı
Korunma ve kişi dokunulmazlığı hakkı, insanın hem beden hem ruh bütünlüğüne dokunulmamasını ve kimseye işkence yapılamayacağını ifade eder. Bu hak, kişinin yaşamasını ve vücut bütünlüğünü güvence altına almaktadır.
İletişim kurma ve ulaşım hakkı
İletişim kurma hakkı, düşüncelerin ve duyguların aktarılması özgürlüğünü koruma altına alan haktır. Bir diğer hak olan vatandaşlarının ulaşım hakkını çözmek ise devletin ve belediyelerin temel görevlerinden biridir.
Din ve vicdan hürriyeti hakkı
Yasalar önünde herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü içerir.
Mülkiyet ve özel hayatın gizliliği hakkı
Anayasanın 20. maddesine göre, herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz denilerek, kişinin özel hayatı anayasal koruma altına alınmıştır. Mülkiyet hakkı ise sahibine eşya üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisi veren haktır.
YORUM YAP