Dünya tarihine damga vurmuş ve kadın hakları konusunda aktivist olarak bugün bile ismini andığımız çok sayıda insan var. Birçoğu kadın olsa da zaman zaman erkekler de kadınların karşılaşmak zorunda kaldığı olumsuz pek durum için sesini çıkarıp, farklı eylemlere imza attılar. Ancak bu protestolar içinde biri var ki yapılış çekli ve o dönemdeki cesareti ile bugün bile birçok kişi tarafından takdir ediliyor ve kadın hakları konusunda bir milat sayılıyor. Yıl 1967, yer ünlü Boston Maratonu. O dönemde yazılı olarak yasak olmasa da kadınların koşmasının iyi karşılandığı bu maratonda, 261 numarası ile bir kadın parkura çıkıyor ve yarışı tamamlıyor. Amacı dereceye girmek ya da rekor kırmak değil, sadece kadınlar olarak kendilerinin varlığını herkese göstermek. Bu kişi Kathrine Switzer. İşte onun bu ilginç öyküsünün ayrıntıları…
Bir sporcu ve aktivist
Bir yazar, TV yorumcusu ve sporcu olan Kathrine Switzer, 1947 yılında Almanya’da dünyaya geldi. Savaş yıllarında dünyaya gelen Switzer, ilerleyen dönemde ailesinin iyi bir yaşam sürme hedefiyle Amerika’ya göç etti. Burada basın üzerine bir kariyer yapmaya başlayan Switzer, bir yandan da küçüklük hayali olan koşuya tutkuyla bağlıydı ve bulduğu her fırsatta antrenmanlar yaparak kendisini geliştiriyordu. Profesyonel olarak koşu antrenmanlarına ise 19 yaşında, New York Syracuse Üniversitesi’nde, gazetecilik okurken başladı. Üniversitenin bir kadın koşu takımı yoktu ancak Switzer tek başına erkeklerin antrenmanlarına katılıyor ve onlarla koşuyordu.
Hayatını değiştirecek Arnie Briggs ile tanışır
Zamanla erkeklerin antrenmanlarında daha fazla boy göstermeye başlayan Switzer, bir sonra antrenör Arnie Briggs ile tanışır. Erkek takımının antrenörü olan Briggs, koşu antrenmanlarında bir kadının koştuğunu görünce çok etkilenir ve onunla yakından ilgilenmeye başlar. İkili zamanla dost olur ve Switzer’ın da performansı giderek artış gösterir. Uzun zamandır sporla uğraşan biri olan Switzer’ın aynı zamanda okul gazetesinde spor editörlüğü yapması, hokey ve basketbol takımlarında da oynamasından çok etkilenen Briggs, akşamları özel antrenmanlar yapma konusunda onu ikna eder.
“Boston Maratonu’nda koşalım”
Briggs ve Switzer, bir yandan koşu antrenmanlarına düzenli olarak devam ederken bir yandan yaklaşan Boston Maratonu konusundaki son gelişmeleri yakından etmeye başlarlar. O güne kadar yazılı bir kural olmasa da maratonda kadınların yarışması hoş karşılanır bir durum değildir. Aynı zamanda o dönemde Amatör Atletiz Birliği, kadınlar için en uzun koşma mesafesini 2,5 kilometre olarak açıklamış, bunun üzerindeki mesafeler için kadınların fazla “kırılgan” ve “zayıf” olduklarını açıklamıştır. Buna karşı gelmek isteyen Switzer, uzun süre Boston Maratonu’nu kendisine öven Briggs’e “Boston Maratonu’nda koşalım” der. Briggs önce kadınların bu maratonda koşamayacaklarını savunsa da Switzer’ın azmi ve isteğinden çok etkilenir “Burada koşacak bir kadın varsa o da sensin” der ve yarış için hazırlıklara koyulur. Switzer’ın amacı, kadınlara yönelik önyargıları kırmak ve toplumsal ayrımcılığa dikkat çekmektir.
Sadece isminin baş harfler ile katıldı
Yarış 19 Nisan 1967 tarihinde düzenlenecektir ve her yıl olduğu gibi katılım yine çok fazladır. Hızla antrenmanları sıklaştıran Switzer ve Briggs, aynı zamanda yarışa başvurmanın da yollarını ararlar. Yönetmeliği inceleyen ikili, cinsiyet konusunda bir bölümün olmadığını görünce, ilk aşamada dikkat çekmemek için ismi açıkça söylemezler ve sadece baş harfleri kullanırlar. Görünen isim K.V. Switzer’dir ve yarışmacının göğüs numarası ise 261’dir. Onun yarışmaya katıldığını gören erkek arkadaşı da hem Switzer’e destek olmak hem de olası bir durumda yanında olabilmek için maratona girer.
Yarışma günü geldiğinde Switzer, eşofmanlarını giyer, hafif bir makyaj yapar ve maraton alanına gider. Göğüs numaralarının alınacağı Hopkins Lisesi’ne gelen Switzer ve Briggs çok heyecanlıdır. Herhangi bir aksilik yaşamamak için kaydı Briggs yaptırır ve numarayı alır. Hava oldukça yağışlı ve soğuktur. Switzer kalabalık ve start noktasındaki kaostan yararlanarak görevlilere yakalanmadan geçiş yapar. Artık yarışın içindedir.
Görevliler engellemeye çalıştı
Yarış artık başlamıştır ve herkes canhıraş finiş noktasına doğru koşmaktadır. Yarışın içerisinde yanlarından geçen Switzer’i gören erkek yarışmacılar şaşkına dönerlerken görevliler de yarışın ortalarına doğru durumu fark ederler. Hızla olaya müdahale edip onu dışarıya çıkarmak isterler ve bir görevli koşarak Switzer’in yanına gelir. Switzer yıllar sonra kaleme aldığı “Marathon Women” isimli kitabında şöyle aktarır: “Peşime takılmış bir köpeğin koşarken çıkardığı ses gibiydi. Gayri ihtiyari kafamı çevirdiğimde dişlerini sıkarak bana bakan, hayatımda gördüğüm en saldırgan surata sahip, koskocaman bir adamla karşılaştım. Hızla beni omzumdan yakaladı, ‘Defol git yarışımdan! O numaraları bana geri ver!’ diye bağırarak önüme doğru geçti ve üstüme iğnelediğim numaraları sökmeye çalıştı.”
Olayı yakından gören ve hızla müdahale eden kişiler Briggs ve Switzer’in erkek arkadaşıdır. Görevliyi hızla uzaklaştıran ikili, onun yarışa devam etmesini sağlamıştır.
“Kadınlar da koşmayı hak ediyor”
Yarışın toplam uzunluğu 42 kilometredir ve Switzer maratonu toplam 4 saat 20 dakika sonra bitirir. Bitiş çizgisinin hemen ardında onu görenler gözlerine inanamamaktadır. Gazeteciler hızla yanına yaklaşır ve kim olduğunu sorarlar.
- “Bu yarışa katılmanın sebebi neydi?”
- “Çünkü koşmayı seviyorum.”
- “Tamam ama bunun için neden Boston Maratonu’na kayıt oldun ki?”-
- “Çünkü kadınlar da burada koşmayı hak ediyor.”
- “Tekrar koşacak mısın?”
- “Evet.”
- “Takımınızı diskalifiye edecekler.”
- “O zaman başka bir takım kurarız.”
Ertesi gün gazetelerin manşetlerini yarışın dereceye girenlerinin yanında Switzer’in de resimleri süsler. Amatör Atletizm Birliği, bu olaydan sonra kadınları erkeklerin katıldığı bütün yarışlardan ve maratonlardan men eder. Kathrine Switzer’ın da dahil olduğu bir grup kadın ve koşucu, bu kuralın kalkması için uzun yıllara farklı platformlarda çaba gösterirler. Ve 1972 yılında kadınlar ilk defa resmi olarak Boston Maratonu’na katılmaya hak kazanırlar.
YORUM YAP