Büyük Taarruz 100 yaşında! Bundan tam bir asır önce Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları topyekûn mücadele ile düşmanı yurdumuzdan atarak büyük bir zafere imza attı. Şanlı Türk tarihinin en unutulmaz zaferlerinden biri olan ve bir anlamda tarihin akışını da değiştiren 30 Ağustos ile ilgili merak edilenleri ve zafere giden yolda yaşananları senin için kaleme aldık.
30 Ağustos’un geçmişi
30 Ağustos Zafer Bayramı ilk kez 1924 yılında Dumlupınar’a bağlı Çal Köyü yakınlarında Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün katıldığı bir törenle Başkumandan Zaferi adıyla kutlanmaya başlandı. İşgal birliklerinin ülkeyi terk etmesi her ne kadar uzun sürse de 30 Ağustos tarihi sembolik olarak şanlı tarihimizin sayfalarında yerini aldı. 1960’lı yıllardan itibaren daha kapsamlı kutlamaların yapıldığı 30 Ağustos Zafer Bayramı aynı zamanda askeri okulların mezuniyet törenlerinin de günü oldu.
Zaferin arka planı
20 Temmuz 1922 yılında 4. kez Başkomutanlık yetkisi verilen Gazi Mustafa Kemal Atatürk, savaş için gereken cephane ve malzemeyi toparlayabilmek ve yeterli asker sayısına ulaşabilmek için savaş hazırlıklarını gizlice yürüttü. Akabinde Başkomutan Mustafa Kemal, Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak, Garp Cephesi Komutanı İsmet İnönü ve Birinci Ordu Komutanı Nureddin İbrahim Konyar taarruz ile ilgili son planlamalarda mutabık kaldılar. Akabinde ise diplomatlara yönelik bir çay partisi düzenlediler. Hâkimiyet-i Milliye gazetesi 20 Ağustos 1922 tarihinde bu çay partisini şaşırtma bir haber olarak duyurdu ve Büyük Taarruz için düğmeye basıldı.
Kocatepe’de zaferin emri verildi
Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Kocatepe’ye intikal ettiğinde şanlı ordumuz dağın eteklerinde onu selamladı. Yaklaşık olarak 50 kilometre kadar yol kat eden 207 bin asker, topçu ve süvari Gazi’nin taarruz emrini bekliyordu. Atatürk, Fevzi Paşa’nın çadırına girdi, köstekli saatini kontrol etti ve taarruz emrini verdi.
Taarruz başlıyor
Atatürk’ün emriyle yaklaşık olarak 207 bin kişilik Türk Ordusu, 225 bin kişilik Yunan Ordusu ile kıyasıya bir mücadeleye girişti. 26 Ağustos gününe gelindiğinde ise Gazi Mustafa Kemal Atatürk, savaşı bizzat kendisi yönetti ve tecrübesiyle fark yaratmayı başardı. Sis nedeniyle ertelenen topçu ateşi, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte karanlığı aydınlatmaya başladı. Yaklaşık yarım saat süren atışlar sonrasında Yunan mevzileri ve askerleri ağır darbeler aldı. Piyadelerin azmi ile birlikte kısa sürede Belentepe, Kalecik ve Tınaztepe geri alındı. Süvari birlikleri eş zamanlı olarak Yunan ordusunun İzmir – Afyon iletişim bağlantısını da kesmeyi başardı. Yunan ordusunun 27 Ağustos 1922 günü şehri terk etmesi ile birlikte Türk askerleri kente girdi ve halk tarafından coşkuyla karşılandı. Mağlubiyetin ardından demiryolu hakimiyetini de kaybeden Yunan tarafı, geri çekilmeye başladı ve 30 Ağustos 1922’de Türk askerleri Kütahya’ya ulaştı.
Zafer taçlandırıldı
Dört gün süren Büyük Taarruz’un ardından Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki ordu, Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile zaferi taçlandırdı. 26 Ağustos’ta başlayan taarruz ve savaş, şanlı ordumuzun 9 Eylül günü İzmir’e girmesi ile sonlandı. İzmir ve çevresinde yer alan Yunan orduları geri püskürtüldü ve Ege Denizi’nden kaçmaya zorlandı. 18 Eylül’de Yunan ordusu, Anadolu topraklarını tamamen terk etti. Mustafa Kemal Atatürk, 30 Ağustos 1924 yılında, Zafertepe’deki anma etkinliklerinde 30 Ağustos zaferiyle ilgili olarak "... Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk Devleti'nin, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri burada atıldı. Ebedî hayatı burada taçlandırıldı. Bu sahada akan Türk kanları, bu semada uçuşan şehit ruhları, devlet ve cumhuriyetimizin ebedî muhafızlarıdır..." demiştir. Savaşın ardından Türk orduları yürüyüşünü kuzeye doğru sürdürdü. Önce 11 Ekim 1922 tarihinde Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. Ardından da uzun müzakerelerin sonucunda 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması ile fiili savaş resmen sona erdi. Türkiye bu antlaşma ile özgür bir ülke olduğunu tüm dünyaya duyurmuş ve kabul ettirmiş oluyordu.
YORUM YAP