Nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşabilmeyi başarmış bozanın yeri hep farklıdır. Akşamüstü sokaktan geçen bozacının naralarını duyunca bütün ev halkı heyecanlanır ve bozacıdan alınan boza ile bütün ev şenlenir… Bilinen en eski Türk içeceklerimizden olan boza, sadece lezzetiyle değil yüksek besin değeriyle de gönüllerde taht kuruyor.

Boza Nedir?

“Boza nedir?” diye merak ediyorsanız, sizi böyle alalım...Boza, eski Osmanlı coğrafyası ve Orta Asya’nın bazı bölümlerinde; özellikle Makedonya, Türkiye, Kosova, Sırbistan ve Romanya gibi ülkelerde sıkça tüketilir. Bu içecek mısır, darı veya bulgurla hazırlanıyor. Fermente bir içecek olan boza, mayalanmasının ardından tatlı bir lezzete sahip oluyor ancak bekledikçe ekşiyor. Bozanın kendine özgü aroması ise fermantasyon sonucunda ortaya çıkıyor.

Boza’nın Tarihi 9000 Yıl Öncesine Kadar Gidiyor

Bazı uzmanlar, bozanın tarihinin 9000 yıl öncesine kadar dayanabileceğinden söz ediyor. Mezopotamya’dan Mısır’a, Akdenizli tüccarlar aracılığıyla Kafkaslara, ardından Türk göçleriyle Anadolu’ya ve Balkanlara yayılan bu içeceğin görüldüğü gibi uzun bir göç hikayesi var. Osmanlı döneminde boza sıkça tüketiliyordu ve bozhane denilen yerlerde üretilip, saklanıyordu.

Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde de bozaya da yer veriliyor. Seyahatname’de bozanın iki türünden söz ediliyor. İlki tatlı boza; bir diğeri ise alkollü, ekşi boza. Ekşi boza tüketimi o dönemde alkol tüketmekle eşdeğerdi. Tatlı boza ise Evliya Çelebi’nin bu eserinde özellikle besleyici olması dolayısıyla hamilelere tavsiye ediliyor.

Boza Nasıl Yapılır?

Sıra geldi boza tarifine. “Boza nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız işte yanıtı burada.

Boza yapımı için ihtiyacımız olan malzemeleri şöyle sıralayabiliriz:

2 su bardağı kalın bulgur

Yarım su bardağı pirinç

6 bardak su

Bozanın maya karışımı için ihtiyacımız olan malzemeler:

1 tatlı kaşığı yaş maya

1 yemek kaşığı toz şeker

1 su bardağı ılık süt

Kıvamını sağlamak için gerekli malzemeler:

1 su bardağı toz şeker ve 5 bardak su.

Tarifi şöyle anlatalım: Kalın bulgur ve pirinci iyice yıkayın ve derin bir tencereye aktarın. Üzerine su ekleyip pirinçler iyice yumuşayana kadar orta ateşte pişirin. Lapa veya püre haline gelen pirinç ve bulgurun suyunu süzün, ince delikli bir süzgeçten geçirin. Posa kısmını kullanmadan çöpe atın. Süzgeçten geçen pirinç ve bulgur karışımını soğuması için oda sıcaklığında bekletin. Bozanın ekşi kıvamını sağlayacak maya için başka bir kapta ılık süt, yaş maya ve toz şekeri karıştırın. Hazırladığınız lapa karışımı ile maya karışımını bir tencereye alın. Kapağını kapatın ve güneş görmeyen bir ortamda 24 saat bekletin. Beklettiğiniz boza karışımının kapağını ara sıra açarak havalanmasını sağlayın. 24 saatin sonunda kıvamlandırmak için su ve şekeri azar azar ekleyin ve göz kararı kıvamını ayarlayın.

İşte bozanız hazır! Boza nasıl içilir diye merak ediyorsanız, tercihen buzdolabında bekletin, ardından kavrulmuş leblebi ve tarçın eşliğinde servis edin. Afiyet olsun!

Bozanın Faydaları

Oldukça lezzetli olan bozanın faydaları saymakla bitmiyor. Özellikle mayalı yapısıyla yeni doğum yapmış ve emziren annelere süt sağlamaya yardımcı oluyor. B vitamini bakımından oldukça zengin olan boza, bağışıklık sisteminin güçlenmesine de yardımcı oluyor. Mide ve sindirim sistemi için oldukça faydalı olan bozanın sinir yatıştırıcı etkisi de var.