Çölyak Hastalığına Karşı Beslenme Yolları

Buradasınız

Ye-İç 25 Ağustos 2022

çölyak, hastalık, besin, gluten, beslenme, sağlık

Unlu mamuller, ekmek, makarna, bisküvi gibi yiyecekler hemen herkesin en çok sevdiği ve lezzetleri ile günlük beslenmemizde önemli yer tutan besinlerdir. Ancak kimilerimiz için de bu besin grupları sağlık açısından son derece rahatsız edici olabiliyor. Hayat boyu süren tek gıda alerjisi olarak adlandırılan çölyak hastalığı, bu besinlerin içerisinde bulunan glütene karşı aşırı hassasiyet olması durumunda ortaya çıkan bir rahatsızlık. Genelde kalıtsal olarak meydana gelen ve tedavi edilip, gerekli diyetler uygulanmadığı taktirde günlük hayatı çok önemli ölçüde etkileyen çölyak hastalığının, özellikle beslenme düzeninde yapılacak doğru değişiklerle etkisinin azaltılması da mümkün. Çölyak hastalığında nasıl beslenmen gerektiğine dair detayları bu yazımızda bulabilirsin.

Çölyak hastalığı nedir?

çölyak, hastalık, besin, gluten, beslenme, sağlık, ekmek

Çölyak, buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllarda bulunan glüten proteinine karşı hassasiyet ile gelişen bir emilim bozukluğu hastalığıdır. Her yaşta görülebilen bir bağışıklık sistemi hastalığı olarak kabul edilmektedir. En sık ailesinde çölyak hastası bulunan çocuklarda ortaya çıkar ve bu anlamda genetik geçişin çok önemli rol oynadığı bir hastalıktır. Vücudumuzun bağışıklık sistemi, bakteriler, virüsler gibi yabancı ve zararlı maddelere karşı antikor üreterek onlarla savaşır. Ancak zaman zaman yararlı da olabilecek maddeleri düşman olarak algılayıp onlara karşı da bir savunma mekanizması geliştirir. Çölyak hastalığında da benzer bir durum vardır ve bağışıklık sistemimiz glüten proteinini zararlı olarak görerek ona karşı savunma oluşturur. Çölyak hastalığına karşı üretilen bu antikor ince bağırsaklarda hasara ve hastalığın gelişimine neden olabilir. 

Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?

çölyak, hastalık, besin, gluten, beslenme, sağlık, ekmek

Çocuklarda ve yetişkinlerde farklı semptomlar göstererek ortaya çıkan çölyak, kimi zaman çok belirgin kimi zaman da oldukça hafif belirtiler oluşturabilir. Bunun için de belirtilerin şiddeti ve şekline göre klasik, sessiz, atipik ve potansiyel çölyak olmak üzere çeşitleri bulunmaktadır. Çocuklarda daha çok kusma, ishal, karında şişlik, iştahsızlık, gelişim geriliği gibi semptomlar göstermektedir. Ergenlikte gecikme, sinirlilik, dikkat eksikliği, öğrenme güçlüğü gibi durumlara da neden olduğu görülmektedir. Yetişkinlerde ise sıklıkla görülen belirtilerden bazıları ishal, kabızlık, gaz, karın ağrısı, kilo kaybı, tekrarlayan ağız yaraları olarak ortaya çıkıyor. Beraberinde demir eksikliği, B12 vitamini, D vitamini ve kalsiyum eksikliği, folik asit eksiğine bağlı anemi, osteoporoz infertilite, dermatit (egzama), miyokardit (kalp kası) yorgunluk, depresyon, dilate (organların genişlemesi), kardiyomiyopati (kalp kası hastalıkları) gibi hastalıklarda görülebiliyor.

Çölyak hastalığına nasıl tanı konur?

çölyak, hastalık, besin, gluten, beslenme, sağlık

Çölyak hastalığının tanısını koymak genel olarak çocuklarda çok daha kolay olmaktadır. Doktorlar durmayan karın ağrıları, alerjik belirtiler, inatçı kusma, farklı bölgelerde deri döküntüsü, tedaviye rağmen düzelmeyen kansızlık ve gelişme geriliği gibi durumlarda bu hastalıktan şüphelenerek bazı spesifik kan tetkikleri ve antikor testleri uygularlar. Testlerin pozitif sonuç vermesi halinde bu hastalığın tanısı konabilmektedir. Yetişkinlerde ise birçok farklı hastalıkla benzer semptomlar olduğu için genelde serolojik testler ve ince bağırsak biyopsisi uygulanarak teşhis konulabilmektedir. Tanı sürecinde hafif seyreden ve sessiz semptomların da unutulmamasında fayda vardır.

Çölyak hastalığında nasıl beslenilmelidir?

çölyak, hastalık, besin, gluten, beslenme, sağlık

Çölyak hastalarının sağlıklı bir hayat sürebilmeleri için tüm yaşamları boyunca glütensiz bir diyet uygulamaları gerekmektedir. Glüten alınmadığında bağırsak florasında çok hızlı bir şekilde düzelme meydana gelir ve buradaki iltihap oluşumları azalarak, emilim normale döner. Bunun için de doktorun yönlendirmesi ile mutlaka bir diyetisyen gözetiminde diyet uygulanmalıdır. Vücudun glütensiz bir diyet programına ayak uydurması ve ihtiyaç duyulan besin maddelerinin alınması için tüm eksikliklerin saptanması ve buna uygun bir beslenme düzeni oluşturulması önemlidir.

Çölyak hastaları hangi besinlerden uzak durmalıdır?

çölyak, hastalık, besin, gluten, beslenme, sağlık, buğday

Çölyak hastaları ömür boyu buğday, çavdar, arpa, yulaf gibi tahıllardan uzak durmalıdır. Glüten içeren paketli gıdaları da ‘GLÜTEN İÇERMEZ’ ibaresini görmeden kesinlikle almamalı ve tüketmemelidir. Besin programı içerisinde glüten bulunmayan mısır, beyaz pirinç, soya, karabuğday, patates unu, keten tohumu, mercimek, fasulye, nohut, fındık, fıstık, badem, ceviz, meyveler, sebzeler, klasik peynir, mandıra sütü, kefir, yoğurt, turşu, boza, sirke, nar suyu ve nar ekşisi gibi besinler tüketilebilir. Özellikle pirinç ve mısırın çok sıklıkla tüketilmesi gerekir. Bunun yanında diyet sırasında vücutta eksilecek demir, folik asit, B12 vitamini, A, D, E, K gibi yağda eriyen vitaminlerin ve kalsiyumun belirli aralıklarla hem besinler hem de ilaçlarla takviye olarak alınması önemlidir.

Çölyak, hem toplum hem de birey sağlığını doğrudan etkileyen ve günlük yaşamı oldukça bozan hastalıklardan biri. Bu hastalığın ortaya çıkması durumunda ya da hastalık öncesinde glüten tüketimi konusunda bilinçlenmek ve gerekli diyetleri uygulamak büyük önem taşıyor. Ancak hayatının belirli bir noktalarında sağlığınla ilgili farklı ihtiyaçların da olabilir. Bu durumda QNB Sigorta’nın Tamamlayıcı Sağlık Sigortası yanında olacak. SGK katkı payı dışında hiçbir ödeme yapmadan özel hastanelerde muayene ve tedavi hizmeti alabileceğin bu sigorta ile ücretsiz checkup, online doktor ve diyetisyen gibi birçok sağlık hizmetinden de faydalanmak mümkün. Üstelik %10 hoş geldin indirimiyle!

YORUM YAP

CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.
7 + 3 =
Bu basit matematik problemini çözün ve sonucu girin. Ör: 1+3 için 4 giriniz.