İnsan kaç yaşında hangi meslek grubundan ve hangi cinsiyetten olursa olsun başarılı olmayı ister. Küçük bir çocuğu ele alın; legoları birleştirip kale yapmaya çalışıyor. Başarısız olup kale yıkıldığında tekrar deniyor, tekrar deniyor. Birkaç başarısız denemeden sonra başarıya ulaştığında gözlerindeki mutluluğu ve gururu farketmemek mümkün değil; birkaç saniye sonra tekrar yıkılacak olsa bile. Başarısız olduğunda ise genelde kızar, üzülür ve kendisine güvenini kaybedip legoları fırlatıp köşesine çekilebilir. Çünkü başarısız olmuştur. Yapmaya çalıştığımız şey ister üzümlü kek olsun, ister bilimsel bir proje, başarısız olmayı kolaylıkla kabullenen ve ziyanı yok diyen insan sayısı çok azdır. Başarılı olmak tatmin olmaktan çok daha fazlasıdır. Başarılı olmak para kazanmaktır, çevre edinmektir, saygı görmektir. Ve başarılı olmak her şeyden önce mutlu olmaktır ya da en azından öyle hissetmektir.
Peki başarılı olmak için ne gerekiyor? Mükemmel genler, yüksek bir IQ ya da iyi ödeme almış bir yaşam koçu mu? Aslında soruya başarı nedir diye başlasak daha doğru olur. Örneğin iyi bir işe sahip olup istediği zaman bir tıkla uçak bileti alıp Karayip Adalarına seyahat edebilecek bir kişi başarılı olmuş mudur? Hayattan beklentisi buysa eğer başka ne söylenebilir ki... Peki insan kendisini aşırı yıpratmadan, tonlarca ağırlığın altında ezilmeden ve 7/24 çalışmak zorunda kalmadan başarılı olabilecek donanıma sahip değil midir?
Muazzam kapasiteyle ve binlerce farklı yeteneklerle donatılmış eşsiz varlık olan insan hayatta başarılı olmak ve keyif almak için yaratılmış adeta. Hiçbir insan var mıdır ki bütün duyuları doğuştan eksik olsun. Bir kivinin tadını, bir gülün kokusunu alamasın; rüzgarı teninde hissedemesin, konuşamasın ve bir kuşun cıvıltısını duyamasın. Aynı zamanda yürüyemesin ve konuşulanları anlayamasın. Bütün bu eksiklikler ve daha fazlasının bir insanda toplandığına tanık oldunuz mu? Zaman zaman dil öğrenme yeteneğimizin olmadığından, gitar çalamamaktan veya güzel yemek yapamamaktan şikayetçi oluruz. Bunların saydıklarım içinde son derece önemsiz yetersizlikler olduğu aşikardır. İnsan eksikliklerini bilirse başka alanlara yönelip başarılı olabileceği meslekleri seçebilir. Yani eksiklikler bile insanın hayatını yönlendirmesinde tabela görevi görebilir. Kısaca bize bir yol ayrımında sağdan mı yoksa soldan mı gideceğimizi bir göz kırpışıyla anlatabilir. Kendimizi tanımamızı sağlayabilir.
Hayatta başarıya erişmek o kadar da zor değilken neden bir çoğumuz kendimizi yolda uzun molalar vermiş, sorunlarla uğraşmaktan bitap düşmüş ve sonuçta hedeflerimize ulaşamamış halde bulabiliyoruz . Belki de bunun için uğraşıyoruz da ondandır. Başarısız olmak için gereken yolları teker teker deneyip -eğer bütün bunlar bizde hala önemli bir tahribata yol açmadılarsa- Edison misali 99 yanlış yöntemden sonra 100. denemede başarıya ulaşabilir miyiz acaba? Bu biraz abartı olmadı mı? O kadar da yanlış yapar mıyız ki?
Hayatta başarısız olmanın altın kuralları nelerdir peki?
1. Kendinden Bihaber Olmak
Yeteneklerini farketmemek için yoğun bir çaba sarfederek kendisini gündüz kadın programlarına verenler, günde birkaç saatini yeme içmeye harcayıp, geri kalanını bilgisayar oyunları oynayarak geçirenler, hobilerini kitap okumak ve müzik dinlemek olarak ifade edenler başarısız olmanın birinci altın kuralını harfi harfine uygulamaktan geri kalmayanlardır. Birçok ailenin bu konuda çocuklarına ne kadar yardımcı olduğu da aşikardır. Bir ailenin 3 çocuğunun 3’ünden de matematik dersinden iyi bir performans beklemesi ve evlatlarının ille de doktor ya da mühendis olmalarını umması çocukların zihninde küçük yaşlardan itibaren belirli mesleklerle uğraşmanın hayatta başarılı olmak için yeterli olduğu algısı uyandırmaz mı? Başarılı olmak doktor olmak mıdır? Ya çocuğunuzun büyük bir çizim yeteneği varsa ve ileride bir botanikçi olup bitki çizimleri yapabilecekse? Çocuklarınızın yeteneklerini fark etmek için onlara nelerden hoşlanırsın diye sormanız bazen doğru sonuç vermeyebilir. Böyle bir soru karşısında erkek çocuklarının büyük bir kısmından futbol, kız çocuklarından ise resim veya müzik cevabı almanız çok doğal olurdu. Zaten kendini tanıma meselesi de bu kadar kolay olsaydı başarısızlığın birinci altın kuralı olamazdı. Kendini tanımak pop müzik dinlemekten veya basketbol oynayabildiğini keşfetmekten daha fazlasıdır. Bu yazıyı okuyanların “ama ailem benim yeteneklerimi hiç fark etmedi” dediklerini duyar gibiyim. Bu da ikinci altın kuralı bize gümüş tepside sunuyor: Başkalarını suçlamak.
2.Başkalarını Suçlamak
İyi bir eğitim alamadım ki, sermayem olmadı ki veya bana hiç fırsat verilmedi ki diyenler burada mı? Siz de en az birinci altın kuralı uygulayanlar kadar doğru yolda ilerliyorsunuz. Başkalarını suçlayıp yaptıklarından ve kendisinin yol açtığı durumlardan sıyrılmak en kolay kaçış yoludur. Bunu ben yapmadım ailemin yüzünden, patronum yüzünden, eşim yüzünden… Bu cümlelerden en az birini hayatı boyunca kurmamış olan yoktur. Başkalarını suçlamak en kolay kaçış yoludur. Peki hayatımız tamamen bizim kontrolümüzde midir? Kesinlikle değildir. Zaten bütün bir yazı boyunca söylediğim de buydu. Her şeyi biz kontrol edemeyiz tabii ki. Yaşadığımız yeri biz seçmedik ki... Ama insan küçük bir kasabada doğmuş bile olsa hayatında tek bir dönüm noktasında bile o kasabadan çıkmış olsa bütün bir hayatını değiştirmiş olur. Ve hayatının geri kalanını ailesini ve yaşadığı şehri suçlayarak geçirmek yerine “bu benim kararımdı, Allah yardım etti ve işte şimdi bulunduğum yerdeyim” diyebilir. Hayatta bazen risk almak gerekir.
Hayatımızda bizi başarıya ulaştıracak tabelalar var, uyarılar var demiştim. Farklı farklı yollar var. Bu yollar çoğu zaman iç içe geçmiş durumdadır. Yani çok da bariz bir şekilde doğru yol “ben buradayım, ben buradayım“ demiyor. Doğru karar flaş çakıp bize doğru gelmiyor. Çoğu zaman iki değil, belki bin tane seçenek vardır hayatta.
3. Kendini suçlamak ve suçluluk duymak
Gözlemlerime dayanarak insanları ikiye ayırıyorum: Başkalarını suçlayanlar ve kendilerini suçlayanlar. Genelde başkalarını suçlayanlar işin kolayına kaçan taraf olup, kendilerini suçlayanlara göre toplumda daha az kabül görürler. Hatta kendilerini suçlayanlar alkışlanırlar çoğu zaman. Fakat bu bazı zamanlar çok tehlikeli olabilir. Bir insandan bir kazık yediğinizde kendinizi suçlamayın. Kendinizi aşağıya çekmeyin. Kötü bir hareketle karşılaştığınızda, eğer “bu benim hatamdı” derseniz, o insan o harekete devam edecek ve üzerinize daha fazla gelecektir. Bu durumda siz iyi insan olmazsınız, ancak ve ancak saf insan olursunuz. Bunu unutmayın ve nerede dur diyeceğinize iyi karar verin. Suçluluk duygusu bazen gereklidir ama aşırısı insanın hareket kabiliyetine engel olur. Her insan hata yapar. Başkalarının hatalarını küçük görüp kendi hatalarınızı göklere çıkarırsanız zaten o andan sonra sağlıklı kararlar alıp hayatınıza devam edemezsiniz.
Bir yolculuk sonuçta hayat. Bazen iner bazen çıkarız. Herkes gibi biz de hata yaparız. Bazen çevremize çok yükleniriz. Bazen de en çok kendimizi suçlarız, hak etmesek de. Ama bazı fırsatları kaçırsak da toparlanmak ve yolu birazcık uzatıp hedeflerimize ulaşmak bizim elimizde. Hayatta başarısız olmak bir sanattır. Fazla sanatçı ruhlu olmasak da olur.
YORUM YAP