Özellikle yaz aylarında yaşanan ani ve yüksek sıcaklık değişimleri, güneşin altında uzun süre kalma gibi etkenler güneş çarpmasını tetikliyor. Bu duruma özellikle küçük çocuklarda rastlansa da güneş çarpması tüm yaş grubundaki insanlar için tehlike arz ediyor. Hazırladığımız yazıda “Güneş çarpması nedir, neden olur, belirtileri nelerdir ve nasıl önlem alınır?” sorularının cevaplarını bulabileceksiniz.
Güneş çarpması nedir?
İnsan vücudu sıcak bir ortamdayken kan akışı hızlanır ve terleme gerçekleşir. Sıcak havayı soluk vererek dışarı atar ve böylece vücut sıcaklığı da dengesini korur. Ancak uzun süre güneşin altında bulunmak ya da sıcağa maruz kalmak, vücudun normal sıcaklığını ayarlayamamasına neden olur. Vücut, normal sıcaklığına dönebilmek için yeterli sıvı kaybını gerçekleştiremez ve güneş çarpması gerçekleşir.
Güneş çarpmasının nedenleri nelerdir?
Güneş çarpmasının en temel nedeni 40 derecenin üzerindeki yüksek sıcaklığa uzun süre maruz kalmaktır. Yaşlılar ve çocuklar için daha düşük sıcaklıklar da güneş çarpması açısından tehlikeli olabilir. Rüzgarsız günlerde güneş çarpması riski artar. Yüksek sıcaklıklarda; ağır yiyecekler yemek, kalın giyinmek ve yeterli su almamak da güneş çarpmasını tetikleyebilir.
Güneş çarpması belirtileri nelerdir?
Her yaş grubu için tehlikeli olan güneş çarpmasının belirtileri şöyle:
⦁ Baş ağrısı
⦁ Bulantı
⦁ Kusma
⦁ Yüksek ateş
⦁ Kuru ve sıcak cilt
⦁ Hızlı nabız
⦁ Uyuklama ya da sersemlik hali
⦁ Bilinç kaybı
Eğer havale, solunumda düzensizlik ve deride kızarıklık da varsa “sıcak koması” görülebilir. Vücut sıcaklığı organları tahrip edecek derecede çok yüksek seviyelere ulaşabilir. Güneş çarpması, müdahale edilmediği takdirde kişinin hayatına mal olabilir. O nedenle kişi bilincini yitirmeden derhal bir hastaneye başvurulmalıdır. Bazı güneş çarpması vakalarında, kişi iyileşse de sinir sisteminde kalıcı hasarlar oluşabilir. Bu yüzden erken müdahale hayati önem taşımaktadır.
Güneş çarpmasında teşhis ve tedavi nasıl yapılır?
Güneş çarpması teşhisinde doktor; hastanın şikayetlerini dinler, semptomlarını gözlemler ve vücut sıcaklığını ölçer. Ağız içi yerine rektal sıcaklık ölçülür. Ardından doktor gerekli görürse kan ve idrar örneği de isteyebilir.
Güneş çarpması tedavisinde ise hastanın durumunun ciddiyetine göre bir tedavi şekli izlenir. Eğer durumu kötüye gidiyorsa vücudundaki tuz ve elektrolit seviyesini belirlemek için kan örneği alınır. Ardından hastaya sıvı tedavisi uygulanabilir. Güneş çarpması sonrasında hasta, gelişebilecek komplikasyonlara karşı birkaç hafta boyunca önlem amaçlı takip edilir. Sıcaklık değişimleri, sıvı ve tuz dengesi kontrol altında tutulur.
Nasıl önlem alınmalı?
Güneş çarpmasında, (diyabet, yüksek tansiyon gibi) kronik hastalıkları olanlar, aşırı kilolu kişiler, gebeler, kanser hastaları, psikolojik rahatsızlıkları olanlar ve 5 yaş altındaki çocuklar daha fazla risk altındadır. Çok ciddi sonuçları olan güneş çarpmasından korunmak için güneşin en yoğun hissedildiği zamanlarda mecbur kalmadıkça dışarı çıkmamak gerekir. Eğer dışarı çıkılacaksa bol bol su tüketilmeli, açık renk ve ince giysiler tercih edilmeli, mutlaka şapka, gözlük ya da güneş şemsiyesi gibi koruyucu aksesuarlar kullanılmalıdır. Güneşe çıkmadan yarım saat önce güneş kremi sürmek, sizi güneşin zararlı etkilerinden koruyacaktır. Ayrıca uzun ve yorucu egzersizlerden ve ağır yiyeceklerden kaçınmanız da güneş çarpmasına karşı alabileceğiniz önlemler arasında bulunuyor.
Kaynak:
https://www.yasamhastaneleri.com/blog/sicakgunes-carpmasi-nedir
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/gunes-carpmasi/
YORUM YAP